TARJETA VERDE

HIRU AINTZIRA IRAUNKOR SORTUKO DIRA GAUTEGIZ ARTEAGAKO PADURAN HEGAZTIAK HOBETO BEHATZEKO

El Departamento de Medio Ambiente y Ordenación del Territorio del Gobierno Vasco pondrá en marcha, a partir del año 2008, una serie de medidas encaminadas a la conservación de la biodiversidad en las marismas de Gautegiz Arteaga. Así, se crearán tres lagunas naturales que permitirán el avistamiento de aves. Además, con la inundación permanente se estudiará la evaluación de la chilca (Baccharis halimifolia) especie exótica invasora que actualmente ocupa una gran superficie en las marismas de Urdaibai. El plan, de 220.000 euros, cuenta con el apoyo económico de la Obra Social de La Caixa.

Gaur egun, antzinako polderak bertan behera utzita daude eta Baccharis halimifolia bezalako espezie exotiko inbaditzailez betetzen ari da, ,jadanik beteta ez badago.

Eusko Jaurlaritzako Biodibertsitate eta Ingurumen Partehartze Zuzendaritzatik aukeztutako plangintzak bertako ormez eta ur-bideez baliatu nahi da 2008an sortuko dituzten aintzira naturalen euste-sistema moduan erabiltzeko eta ur-kantitatea erregulatzeko. Horretarako, zazpi konporta konpontzea ere berrikusten dute. Eremuaren fisionomia ahalik eta gutxien eraldatzeko asmoa dutenez lur gutxi mugituko dute.

Gazitasun eta ezaugarri hidriko desberdineko hiru aintzira sortuko dituzte guztira. Baraizpeko aintzira, 7,7 ha-koa handiena izango da eta ur gazia izango du. Barruan irla txikiak izango ditu. Oruetakoa 6,7 ha-koa izango da eta ur gezarekin beteko dute. Hirugarrena, Nekesolokoa izango da. 2,2 ha-koa, txikiena beraz, ur gaziz osatuta egongo da.

Hirurek ere hogei zentimetro inguruko sakontasuna izango dute.

Dena ondo badoa 2008ko uda ostean hasiko dituzte lanak. Momentuz, Lankidetza Kontseilua eta Osoko Bilkuraren oniritzia badute.

Proiektuarekin jarraituz esan beharra dago hegaztiak behatzeko behatokiak jarri nahi dituztela, nahiz eta 2009 baino lehenago ez diren eraikiko, hegazti gehienak non kokatzen diren zehaztu arte hain zuzen ere. Sarbideak paisaian integratuta egongo dira hegaztiei ahalik eta eragin negatiborik txikiena sortzeko. Gainera, minusbaliatuentzako ere egokituta egongo dira. Era berean, ingurumenaren interpretazioa errazteko informazio-panelak kokatu eta txirrindulak uzteko guneak egokituko dira.

Gautegiz Arteagako paduren ingurumen-proiektua osatzeko 1000 landare (sahatsak, milazkak...) baino gehiago landatuko dira egindako lanak paisaiatik ahalik eta gutxien bereiz daitezen.

Lanok 260.000 euro inguruko aurrekontua dute. Zati bat La Caixako Gizarte-Ekimena Fundazioaren bidez ordaindu ahal izango dute.

Sustatzaileen ustez "kostaldeko aintzirak eraikitzea eskualdeko biodibertsitatea hobetzeko eta Baccharis halimifolia landareari aurre egiteko aukerarik onena da".

Ez dakigu horrela izango den, baina, Urdaibai, Biosfera Erreserba izendatu zenetik (1989ko uztailaren 6an) ia 20 urte igaro direnetik erakunde publikoek eskualde honetako biodibertsitatearen alde benetako apustua egiten duten lehen aldia da. Ia, animatzen diren, eta sarriago egiten dituzten. Oraingo honetan, badute, nire oniritzia.

Koldo Lezamiz Elgezabal

TARJETA VERDE

URDAIBAI FUNDAZIOAK IZARO IRLAKO LANDARETZA EPE ERTAINERA BIRSORTZEKO ASMOAREKIN PLANGINTZA ESPERIMENTALA JARRIKO DU MARTXAN

La Fundación Urdaibai desarrollará a principios del año 2008 en la isla de Izaro, un plan experimental para recuperar a medio plazo la vegetación en general y la malva Lavatera arborea en particular. Así mismo, con la actuacción anterior pretenden facilitar la nidificación de la garceta común (Egretta garzetta). Recordemos que las dos especies mencionadas están incluidas en el Catálogo Vasco de Especies Amenazadas y que su presencia ha disminuido bastante en los últimos veinte años. Los primeros resultados se obtendrán en primavera del 2008.

Urdaibai Fundazioari, Euskal Autonomia Erkidegoko ondare naturalaren kudeaketa eta kontserbazioa bultzatzea helburutzat duen erakundeari alegia, Izaro irlako landaretza-estaldura berreskuratzeko plangintza esperimentala abian jartzeko baimena eman dio Urdaibaiko Osoko Bilkurak.

Aurreko baimena lortu ostean uhartearen jabea den Bermeoko udalaren baimenaren zain dago. Era berean, proiektua aurrera eramateko beharrezkoa zaion diruaren bila ere hasi da. Ekimenaren bitartez Lavatera arborea landarearen eta lertxuntxo txikiaren (Egretta garzetta) egoera hobetzea ekarriko du.

Biak Espezie Mehatxatuen Euskal Katalogoan daude sartuta eta euren presentzia asko muriztu da XX. mendeko laurogeitamarkadatik aurrera. Urdaibai Fundaziotik adierazi dutenez "Lavatera arborearen azpian batez ere, baina baita milazkaren (Tamarix gallica) azpian ere kumatzen du lertxuntxo txikiak, depredatzaileetaik babestuta baitago. 1989ko lehorteak eragin handia izan zuen landaretzan, ordutik aurrera ezin izan da errekuperatu eta ondorioz lertxuntxo zuriaren agerpena ere asko murriztu da". Gainera, bertako kaio-koloniak ere asko mugatzen du berezko landaretza haztea.

Egitura ez iraunkorra

Aurkeztutako proposamenaren arabera bederatzi metroko bi eremu isolatuko dira. Eremuotan Lavatera arborea eta Tamarix gallica landareak landatuko dira. Fundaziotik zehaztu zuten "hesitzearen helburua kaioen urreratzea ekiditea dela, antxetek landaretzaren birsortzean duten eragina zein neurrikoa den aztertu ahal izateko".

Egitura babeslea ez da iraunkorra izango eta nylonezko sare zuri ikusgarria eutsiko duten altzairuzko lau zutabez osatuta egongo da. Kolore horrekin hezgatiek estalkiaren kontra talka egitea ekiditu nahi dute. Emaitzak positiboak badira hesia irlaren beste alde soilduetara eraman ahal izango da.

Isolatutako eremu baten ez da ezer egingo, bestean, berriz, sustratua egokituko da aitzurrak erabiliz hazien ernetzea errazteko asmoarekin. "Hurrengo bi urteetan eremuon eboluzioa aztertuko da eta ondoren irlaren landaretza berreskuratzeko pausuen protokoloa ezarriko da" gehitu zuten.

Urdaibai Fundazioaren asmoa proiektua 2008ko hasieran jartzea da "urtarriletik martxora bitartean sasoirik egokiena baita", adierazi zuten. Lehendabiziko emaitzak udaberrian ezagutuko dira.

Lagundu beharreko beste proposamen bat.

Koldo Lezamiz Elgezabal

TARJETA VERDE

AJANGIZKO OXYGASTRA CURTISSI BURDUNTZIAREN POPULAZIOA ARRISKUTIK KANPO EGON LITEKE

2007an, Urdaibai Biosfera Erreserban, Ajangizko Lurraska Baserri Eskolaren inguruan, Oxygastra curtissi izenez ezaguna den burduntziaren populazioaren berri eman zuen Iñaki Mezquitak. Euskal Autonomia Erkidegoko kolonia bakarra da gaur egun, Arabakoa desagertu eta gero. Hori dela eta, bertan egingo diren estolderia-lanek argi gorria piztu dute. Halere, momentu honetan, argi gorria berde bihurtu da Urdaibai Biosfera Erreserbako Zaingo-Batzordeak aurkeztutako alternatibeei baietz esan dielako lanen sustatzaileak. Ondoren, Iñaki Mezquitak Quercus aldizkariko 263. alean (2008ko urtarrila) idatzitako artikuluaren moldaketa dakarkizuegu.

José R. Verduk eta Eduardo Galantek 2006an argitaratu zuten Espainiako Ornogabeen Liburu Gorria deitutakoak animalia-talde zabal horren babeserako oinarriak garatzeko oso garrantzitsua izan da. Zoritxarrez, Euskal Autonomia Erkidegoan ez dago horren pareko argitalpenik eta, are gehiago, Espezie Mehatxatuen Euskal Katalogoan ez da inolako ornogaberik sartu.

Gabezi hauek egin gura den edozein babes-lan zailtzen dute nabarmenki. Laister egokituko den Euskadiko bioaniztasuna mantentzeko 2008-2012 plan estrategikoak ornogabeen etorkizuna oparoagoa izatea ekar lezake.

donatuen (burduntziak eta sorgin-orratzak) kasuan, zortzi espezie bildu dira aipatutako liburu gorrian. Horietako bat Oxygastra curtissi da, anisoptero-espezie bat alegia. Bere kontserbazio-egoera ez da oso ona, garai batean oso hedatuta egon den leku askotatik desagertu baita, Britainia Handian, esaterako, behatu ahal izen den moduan.

ere habitata ur geldoak eta lohiz betetako hondoak dituzten ibai-ibliguak dira, gehientan ibai horien ibilbide zabal eta geldoetara mugatuta daudelarik. Espezie honek izan duen atzerakadaren arrazoi nagusia bere habitataren aldaketa eta kutsadura dira, nekazaritzaren eraginez nahiz ibilguan edo ur-emarian egondako aldaketengatik.

Bere egoera legalari dagokionez esan beharra dago O. curtissi Bernako Hitzarmena-k guztiz babesten duen espeziea dela. UICN-k “Kaltebera” moduan hartzen du eta Europa Batasuneko Habitataren Ateztarauak batasunerako garrantzia duen espeziatzat hartzen du. Horren arabera, kontserbaziorako eremu bereziak garatu behar dira. Ingurumen Ministeritzaren Arriskuan dauden Espezien Katalogoan “habitatean egin daitezkeen aldaketetarako sentikortzat” hartzen da.

Kolonia berriaren bizilekua

O. curtissiren lehen populazioa Euskadin 1994an aurkitu zen Araban. Bera zen Euskadiko bakarra, 2007ra arte, iñaki Mezquitak Ajangizko populazioaren berri eman arte hain zuzen ere.

Ihaz, lehendabiziko aipamena egindako ikertzaileek Arabako populazioa desagertutzat eman zuten, gune horretan zenbait urtetan alerik aurkitu gabe egon eta gero.

Duela gutxi aurkitutako kolonia Oka ibaian kokatuuta dago. Gunearen ezaugarriak ondokoak dira: zuhaitzez osatuta, ondoan zuhaitzik gabeko hektarea pare bat, tarteka-marteka ihiak eta sastrakak daude, eta den-dena inguratzen haritzez, batez ere, eratutako basoxka dentsoa dago.

Iñaki Mezquitak O. curtissirekin izan zuen lehen kontaktua 2007ko ekainaren 19an izan zen. Lurralde berriaren jabe egiteko borrokan hiru ar ikusi zituenean. Hurrengo egunean, emea ikusi zuen, nahiko konfiatuta eta hegalaldi nahikotxo laburrak egiten. Eremu berean, hamahiru odonatu-espezie gehiago bereiztu zituen.

Alternatibak bilatzen

Ba, ornogabeentzako benetako santutegi honetan estolderia-lanak egin nahi dira. Lanok, O. curtissiren lurraldea erabat kalte ditzakete.

Lanek larba-egoerei eragingo lizkiekete, horiek garatzen diren ibai-hondoak aldatuko lituzketelako. Espeziearen larbak aldamenetara zuhaitzak dituzten lohi-hondoak erabiltzen dituzte, zuhaitzen gereizpeaz baliatzen dira eta. Zuhaitzak moztu egingo lirateke hoditeria sartu ahal izateko.

Espezie hori ahalik eta gutxien kaltetzeko Urdaibai Biosfera Erreserbako Zaingo Batzordetik neurriak hartu dira. Alde batetik, lanen sustatzaileei zati hau azkenerako utz dezatela eskatu die. Horrela, bien bitartean, espezie horren populazioaren egoera eta hedapena aztertu nahi dute. Bestetik, populazioaren lurraldea zeharkatu ez lukeen ibilbide berria proposatu diete. Era berean, zulotze horizontalean dauden teknika berriak erabiltzeko eskatu diete hoditeria ibai azpitik zeharkatzeko bera kaltetu gabe.

Lanen sustatzaileek begirunez hartu dituzte aurrerago aipatutako proposamenak.

Azkenean denborak esango digu burduntzi-espezie honen populazioa salbu dagoen, baina bada, zerbait, honetan ardura duten erakunde eta sustzaileek lan horrek izan dezakeen eraginaren aurrean alternatibaren bat bilatu nahi izatea. Itxaropenaren bidea zabalik dagoen honetan txartel berdearen barruan sartu beharrekoa.

Jarrai bedi adibideak!. Julen Zulueta Apraiz

TARJETA VERDE

Recuperación y puesta en valor de parrales de uva de txakoli de Lekozais en el Barrio de San Bartolomé de Busturia

En la primera fotografía se puede observar el estado en el que se encontraban los muros y pilares troncocónicos de mampostería en esa zona. Situación en la que también hoy en día se encuentran muchos de estos elementos etnográficos singulares. En la segunda fotografía, en cambio, vemos como se encuentran actualmente después de la actuación de recuperación y puesta en valor llevada a cabo por Urdaibaiko Galtzagorriak en el año 2002. Poco a poco se van asemejando más a lo que debió ser antaño.

¡Qué cunda el ejemplo!. Julen Zulueta Apraiz

TARJETA VERDE

INAUGURADO EL RECONSTRUIDO HÓRREO EN EREÑO

El Consistorio de Ereño y la Diputación de Bizkaia han invertido 200.000 euros en rehabilitar un viejo granero que, anteriormente, se situaba en la subida del monte San Miguel de Ereñozar y, actualmente, lo han situado en el centro urbano de la localidad. De momento y, hasta determinar que uso se le dará, se ha instalado un belén abstracto del artista catalán Lluis Batallé.

Para más información sobre este hórreo y otros de la comarca.

TARJETA VERDE

REHABILITACIÓN DE ERMITAS

En el año 2005, en Urdaibai se rehabilitaron dos ermitas. La ermita de San Miguel de Nabarniz se ha reconstruido entera y a su lado se ha construido una zona de recreo y una zona de juegos. Por otro lado, en la ermita de San Millán o San Belián de Kortezubi se ha reconstruido el tejado.

TARJETA VERDE

FORUA, PUERTO COMERCIAL DE ROMA

El pasado 10 de noviembre de 2005 el periódico El Correo publicó un artículo de dos páginas sobre el yacimiento romano de Forua. En ese trabajo además de incluir infografía impresionante también añadía información muy interesante. En esta noticia sólo incluimos el texto tal cual se publico; no obstante, os recomendamos que consultéis los gráficos. Pero empecemos primero con un resumen de lo que vamos a poder leer. Las excavaciones revelan que el asentamiento vizcaíno fue uno de los más importantes fundados por el Imperio en la costa vasca para garantizar la comunicación marítima.

TARJETA VERDE

ELAIA BIRD MIGRATION CENTER

Elaia Bird Migration Center, es el nombre de un nuevo centro de estudio y divulgación que recreará en Urdaibai el proceso de migración de las aves. Estará situado en Gautegiz Arteaga, en un pabellón industrial que se remodelará para ello.

Este complejo, nace con vocación didáctica y científica. Así, junto a las salas de exposiciones y el observatorio de aves, contará con módulos dedicados a la investigación.

Para la puesta en marcha de este nuevo proyecto la Asociación Urdaibai Hegaztiak, con sede en ese mismo centro, cuenta con el apoyo de distintas instituciones (Fundación Naturgintza, Gobierno Vasco, Diputación Foral de Bizkaia, Ayuntamiento de Gautegiz Arteaga...), que lo convierten en un proyecto que se hará realidad en 2007.

¡Yá era hora!

TARJETA VERDE

VOLUNTARIOS Y VOLUNTARIAS PLANTAN 500 ÁRBOLES EN UN TERRENO DEL BARRIO METXIKA DE ERRIGOITI

Organizado por la Fundación Urdaibai, dentro del proyecto Custodia del Territorio que está desarrollando, una docena de voluntarios y voluntarias plantaron alrededor de 500 plantas de árboles y arbustos autóctonos (roble, espino albar, castaño, abedúl y cerezo) en un terreno del Barrio de Metxika de Errigoiti. Este terreno, de propiedad privada, lo gestionará la propia Fundación de Urdaibai, gracias al convenio suscrito por el propietario del terreno y la propia Fundación Urdaibai. El objetivo de esta acción es recuperar la biodiversidad genética de los bosques de Urdaibai.

TARJETA VERDE

SE HAN RECOGIDO 20.000 INFLORESCENCIAS DEL CARRIZAL DE LA PANPA EN LA RESERVA DE LA BIOSFERA DE URDAIBAI

En el año 2000 se realizaron dos estudios botánicos en Urdaibai: Flora Amenazada de la Reserva de la Biosfera de Urdaibai por un lado, y Vegetación exótica de la Reserva de la Biosfera de Urdaibai. Evaluación del impacto actual, por otro lado. Siguiendo con el último estudio se han puesto en marcha varias experiencias piloto con la intención de luchar contra la proliferación de las especies vegetales exóticas invasoras. Una de estas experiencias promovida por el Departamento de Medioambiente y Ordenación del Territorio, a través del Patronato de Urdaibai, ha consistido en la recogida y eliminación de inflorescencias de carrizo de la pampa que crecen en espacios de gran diversidad biológica (marismas, franja litoral y encinar cantábrico). La valoración que se hace es positiva ya que se han recogido y eliminado 20.150 inflorescencias. El objetivo de esta acción es impedir la dispersión de las semillas de esta especie.